Việc đổi mới phương thức thu gom rác bước đầu tạo cảnh quan đô thị sạch đẹp hơn, tuy nhiên, ý thức của người dân mới là nhân tố quyết định…
Gần đây, những chiếc
thùng rác 120 lít, 240 lít công cộng đặt trên các tuyến phố trung tâm đã không còn quá xa lạ với người dân Thủ đô, đem lại nhiều lợi ích. Việc đổi mới phương thức thu gom rác bước đầu tạo cảnh quan đô thị sạch đẹp hơn. Tuy nhiên, để đạt được kết quả lâu dài thì ý thức của người dân là nhân tố quyết định.
Trước đây, việc thu gom rác từ các ngóc ngách trong phố Hà Nội phải tập kết một góc phố đợi ô tô lớn đến bốc đi. Các điểm tập kết rác thường bị các hộ dân quanh khu vực phản đối do gây ô nhiễm môi trường. Khắc phục bất cập này, từ tháng 5/2017 đến nay, công ty TNHH MTV môi trường đô thị Hà Nội URENCO đã áp dụng phương án “Bỏ rác tiện lợi, thu rác văn minh” trên địa bàn 4 quận trung tâm Hà Nội. Mục tiêu chính của phương án là tạo điều kiện thuận lợi nhất để người dân bỏ rác đúng nơi quy định thông qua việc đặt các thùng thu chứa tại các trục đường chính, khu dân cư. Đồng thời tăng cường cơ giới hóa trong việc thu gom, vận chuyển rác thải, làm tăng hiệu quả, tránh ùn tắc giao thông và đặc biệt là giữ bộ mặt thành phố luôn sạch sẽ, văn minh.
Một người dân nhận xét, gần đây không còn cảnh công nhân gồng mình đẩy xe thu gom rác cồng kềnh cao ngất ngưởng quá đầu người đi qua phố nữa. Người dân cũng không phải chịu cảnh chung sống với những đống rác lớn nhỏ trên vỉa hè, trước cửa nhà mà không có nơi đổ bỏ: “Riêng việc thu gom rác bằng xe cơ giới đã không chỉ giảm tải cho người lao công mà còn giảm tình trạng ô nhiễm môi trường do thu gom không hết”.
Tiện lợi hơn, nhanh chóng hơn song trên thực tế, việc đảm bảo cho môi trường giảm thiểu ô nhiễm không diễn ra như mong đợi trên nhiều tuyến phố. Theo một số hộ kinh doanh trên phố Đội Cấn, quận Ba Đình, những thùng rác di động trên vỉa hè được thay mới để tạo thuận tiện cho người dân đổ rác lại chính là nguồn tỏa ra mùi hôi khó chịu và có
thùng rác 240 lít còn rỉ nước gây mất vệ sinh, trơn trượt cho người đi lại.
Nguyên nhân chính là dù đã được lót túi nilon bên trong tránh rò rỉ nước và có nắp đậy để đảm bảo vệ sinh, nhưng không mấy người dân thực hiện việc đóng nắp thùng thu chứa rác sau khi đổ rác. Thậm chí, nếu có người do lo ngại mùi hôi và tình trạng ô nhiễm mà đóng nắp lại thì ngay sau đó rác được chất lên nắp thùng chứ không được bỏ vào trong thùng. Do đó, các thùng rác luôn trong tình trạng mở nắp, phát tán mùi hôi khó chịu ra xung quanh. Khi trời mưa thì thùng rác cũng trở thành nơi chứa nước mưa rồi rỉ xuống mặt đường.
Một người dân chia sẻ: “Bây giờ người ta thu gom rác kiểu mới tiện lợi và sạch sẽ hơn trước nhiều rồi, không còn rác tồn đọng nữa mà ngày 2-3 lần người ta đi thu gom đúng giờ. Chỉ có điều người dân phải ý thức hơn nữa chứ cứ mở nắp thì mới vứt rác còn đóng thì vứt ngay ra ngoài. Ngay sáng nay cũng thế, vứt rác ngay trên nắp thùng rác, nên ở đây là cứ phải mở ra thì rác mới không vứt lung tung được”.
Tình trạng này cũng diễn ra trên nhiều tuyến phố như Kim Mã, Chùa Láng, Xã Đàn… Dù có nắp đậy song hầu hết các thùng rác cỡ lớn, nhỏ đều được mở tung để nhận rác. Đó là chưa kể một số thùng rác đã mất nắp không rõ lý do. Vậy quy định về việc thu gom và lắp đặt thùng thu chứa rác ra sao?
Người dân ở mặt phố chỉ cần di chuyển không quá 50m là có thể vứt rác được vào thùng, những nơi tập trung đông người như văn phòng, chung cư, tòa nhà đều có những chiếc
thùng rác 660 lít cỡ lớn để tiện cho việc tập kết rác thải đem đi xử lý. Xe tải nhỏ thu rác của Công ty đi theo tần suất 2-3 chuyến cố định trong ngày vào các khung giờ phù hợp để thu những thùng rác đầy. Đối với các hộ dân ở sâu trong ngõ, công ty hướng dẫn người dân bỏ rác vào túi buộc kín và để trước cửa vào khung giờ cố định. Đối với khu vực có lượng chất thải lớn như khu vực phố cổ hay khu vực ăn uống, công ty bố trí lực lượng công nhân đông hơn đồng thời tuyên truyền người dân và các hộ kinh doanh bỏ rác đúng nơi quy định. Điều này đã tạo hiệu quả đáng kể trong việc duy trì môi trường sạch, đẹp, hạn chế tình trạng dồn ứ, tồn đọng rác thải sinh hoạt.
Tuy nhiên, để tiện lợi cho chính mình, người dân vẫn chưa có thói quen mở - đóng nắp khi vứt rác cũng như bỏ rác vào túi buộc kín để tranh phát tán chất thải và mùi, tạo nên hình ảnh mất mỹ quan là hàng loạt thùng rác hở miệng trải dọc trên các tuyến phố, và người hứng chịu mùi hôi, sự ô nhiễm không ai khác là người đi đường và các hộ dân, hộ kinh doanh ở khu vực xung quanh điểm đặt thùng thu chứa rác.
Nghị định 155 của Chính phủ quy định về xử phạt vi phạm hành chính trong lĩnh vực bảo vệ môi trường có hiệu lực thị hành từ ngày 01/2/2017. Tuy nhiên, việc xử phạt các hành vi như: xả rác bừa bãi ra đường, tiểu bậy, đổ trộm phế thải… vẫn tồn tại rất ngang nhiên. Để giữ gìn môi trường xanh sạch đẹp và từng bước xây dựng thủ đô văn minh, hiện đại hơn, người dân cần nâng cao ý thức tự giác bằng những hành động thiết thực như tuân thủ chặt chẽ các quy định về vứt rác thải. Ngoài ra cơ quan chức năng cần đẩy mạnh hơn nữa việc tuần tra, giám sát và xử phạt theo quy định để có sức răn đe.